ابزارهای داد و ستد

انواع دسته‌بندی بازارهای مالی

طبقه بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی بر اساس نوع دارایی، مرحله عرضه اوراق بهادار و سررسید تعهدات مالی طبقه بندی می شوند.

بازارهای مالی بر پایه معیارهای متفاوتی قابل طبقه بندی هستند که بر این اساس سه طبقه بندی برای بازارهای مالی در اقتصاد وجود دارد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه(سنا)، طبقه بندی ابزارهای داد و ستد این بازارهای مالی شامل :

1. طبقه بندی بر اساس نوع دارایی

2. طبقه بندی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار

3. طبقه بندی بر اساس سررسید تعهدات مالی

الف) بازار سهام: در بازار سهام، سـهام شـرکت های سهامی پذیرفته شده در بورس مورد معامله قرار می گیرد.

ب) بازار اوراق بدهی: بازار اوراق بدهی، بازاری است که در آن ابزارهای با درآمد ثابت (اوراق قرضه) داد و ستد می شوند.

ج) بازار ابزارهای مشتقه: بازار ابزارهای مشتقه، بازاری است برای معاملات ابزارهایی مبتنی بر دارایی­های مالی یا فیزیکی که از آن جمله می توان به اختیار معامله و قرارداد آتی اشاره کرد.

· بازارهای مالی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار

الف- بازار اولیه (دست اول): شرکت ها، مؤسسات و بنگاه های اقتصادی برای تأمین منابع مالی موردنیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند که اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود به دست می آورند. بازار اولیه یا دست اول، بازاری است که واگذاری اوراق بهادار و تأمین اعتبار برای اولین بار در این بازار صورت می گیرد. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر می شوند. بر این اساس، فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است.

ب- بازار ثانویه (دست دوم): پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به منظور آنکه این اوراق بتوانند مورد داد و ستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه یا دست دوم گفته می شود. وجود بازار دست دوم، صرفاً به این دلیل است که قابلیت نقد شوندگی اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزایش ‌دهد، ضمن اینکه شرایطی فراهم می آورد که سرمایه گذاران و سرمایه پذیران در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایه ابزارهای داد و ستد گذاری خود را تغییر داده و به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام می کنند. داد و ستد در بازار دست دوم به دفعات نامحدود انجام می شود و بنابراین با جابه جا شدن مالکیت ابزارهای مالی قابل داد و ستد در آن بازار، قدرت نقدشوندگی زیادی ایجاد می شود.

بازارهای مالی بر اساس سررسید تعهدات مالی

الف) بازار پول: بازار پول، بازاری برای داد و ستد پول و ابزارهای داد و ستد دیگر دارایی های مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یک سال دارند. همچنین می توان از بازار پول به­عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ابزارهای داد و ستد ریسک عدم پرداخت و ریسک نقد شوندگی و همچنین ارزش اسمی بالا نام برد. تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاه‌ های تجاری این امکان را می دهند که به سرعت نقدینگی خود را به میزان مطلوب درآورند. مقام ناظر این بازار در ایران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است.

ب) بازار سرمایه: بر پایه طبقه بندی بازار مالی با نگرش به سررسید دارایی ها، بازار سرمایه به بازار داد و ستد ابزارهای مالی با سررسید بیش از یک سال و دارایی های بدون سررسید (مانند سهام) اطلاق می شود. این بخش از بازار مالی، نقش مهمتری در گردآوری منابع پس اندازی و تأمین نیازهای سرمایه ابزارهای داد و ستد گذاری واحدهای تولیدی دارد. بازار سرمایه ابزارهای داد و ستد نسبت به بازار پول بسیار گسترده تر است و از تنوع ابزاری بیشتری برخوردار است. مقام ناظر این بازار در ایران، سازمان بورس و اوراق بهادار است.

ج) بازار بیمه: بازار بیمه با هدف تقسیم کردن خسارت های سنگین بین تعداد زیادی از مردم شکل گرفته است، مقام ناظر این بازار، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران است.